معضل آلودگی هوا و راه حل ناکارآمد طرح زوج و فرد

طرح زوج و فرد خودرو که هر بار توسط کمیته کاهش آلودگی هوا در شرایط اضطرار برای تهران اعمال می‌شود تنها نسخه‌ای است که میزان اثرگذاری آن هنوز از سوی هیچ نهادی بررسی نشده و یا نتیجه‌ی آن اعلام نشده‌است.
به گزارش ایسنا، طرح ترافیک یا طرح محدودیت رفت و آمد خودروها در بخش‌های مرکزی پایتخت از سال‌های قبل از انقلاب اسلامی شروع شده‌بود و در سال‌های بعد نیز هر از گاهی بازنگری‌هایی در محدوده و ساعت اعمال آن انجام می‌شده‌است. علاوه بر این نزدیک به بیش از ده سال است که طرحی دیگر با عنوان طرح زوج و فرد در خیابان‌های تهران اعمال می‌شود و رانندگان را با محدودیتی بیشتر مواجه می‌کند.
کاهش میزان تردد خودروها در محدوده‌ی مرکزی شهر و در نتیجه کاهش میزان آلاینده‌ها هدف اصلی این طرح بوده و همواره جزء اولین راهکارهای کمیته کاهش آلودگی هوا بوده اما این در شرایطی است که صنایع آلاینده و نیز میزان قابل توجهی خودروهای عمومی فرسوده از قبیل تاکسی اتوبوس و مینی‌بوس هنوز در سطح شهر تردد می‌کنند. در نتیجه به نظر نمی‌آید که این طرح نیز بتواند مشکل آلودگی هوا را حل کند بلکه انتقادها نسبت به اجراکنندگان طرح را افزایش داده‌است.
هرچند که انتقادات فراوان نسبت به این طرح وجود داشته اما تاثیری در نحوه‌ی اجرای آن بوجود نیامده‌است. برآورد می‌شد که با اجرای طرح LEZ این محدودیت‌ها کمرنگ شود اما اجرای آن نیز تحت تأثیر محدوده‌ی ترافیکی زوج و فرد اعمال شد در نتیجه همچنان مردم تهران با دو محدودیت ترافیکی در خیابان‌ها مواجه هستند.

سه بار تغییر در برنامه طرح های ترافیکی تهران در یک فصل
بیشترین میزان نارضایتی مردم در مورد طرح زوج و فرد را باید در یک ماه گذشته مورد توجه قرار داد، از ابتدای مهرماه ساعت پایان طرح ترافیک ساعت 17 و پایان طرح زوج و فرد نیز با کاهش 2 ساعتی از ساعت 19 به 17 تغییر کرده‌بود هرچند که شورای عالی ترافیک با این طرح که بر خلاف مصوبه آن شورا بوده است مخالفت کرده‌بود.
اندکی بعد کمیته اضطرار آلودگی هوا که به ریاست استاندار تهران تشکیل شده‌بود تصویب کرد که طرح ترافیک در محدوده‌ی زوج و فرد اعمال خواهد شد و تا ساعت 19 نیز ادامه دارد. جدای از انتقادات بسیاری که به اصل این تصمیم، نحوه‌ی اطلاع رسانی آن و میزان اثربخش بودن آن در مشکل هوای تهران مطرح شده‌بود، اندکی بعد اعلام شد که زمان اجرای طرح به همان صورت سابق بازگشته‌است.این نحوه‌ی اعلام باعث شد که مردم تصور کنند ساعت اجرای طرح به قبل از مصوبه جدید یعنی تا ساعت 17 بازگشته در صورتیکه اعلام شد طرح زوج و فرد تا ساعت 19 ادامه خواهدداشت.
در هفته گذشته محدودیت‌های مربوط به طرح زوج و فرد همانند مصوبه شورای عالی ترافیک یعنی تا ساعت 19 اعمال شده‌است. اما همچنان تعداد زیادی از مردم نسبت به اجرای آن و اثربخش بودن آن معترضند چرا که به طور مثال در روز چهارشنبه 10 آذر خودروی زیادی در خیابان‌ها نبوده اما آلودگی هوا همچنان ادامه داشته‌است. شاید باید ریشه حل معضل قدیمی آلودگی هوای تهران را در جایی غیر از عدد سمت راست خودروهای درون پایتخت جستجو کرد.

نارضایتی مردم
تماس‌های مردمی نشان دهنده نظرات و ناخشنودی مردم از این تغییرات و نحوه اجرای این طرح می‌باشد. یکی از مخاطبان گفته این طرح فقط برای طبقه متوسط که در این محدوده ساکن هستند محدودیت ایجاد می‌کند و دیگری گفته نحوه‌ی اجرای طرح به صورتی است که در این شرایط حتی اجازه خارج شدن از شهر را نداریم تا بلکه به مسافرت برویم یا هنگامی که از مسافرت بازمی‌گردیم بتوانیم بدون جریمه شدن به خانه برسیم.
یکی دیگر از مخاطبان گفته است: اگر این طرح برای کاهش آلودگی هواست چرا مجوز ورود فروخته می‌شود و مخاطبی دیگری هم پرسیده است اگر این طرح برای کاهش آلودگی در روزهای ناسالم است چرا در روزهایی که هوای شهر سالم است اعمال می‌شود و یا چرا اطلاع رسانی اینقدر بد و ضعیف صورت گرفته که در روزهایی از هفته گذشته که هوا تمیز بوده و مردم تصور می‌کرده اند طرح به روال قدیم اجرا می‌شود جریمه شده‌اند.
یکی از مخاطبان که منتقد اجرای طرح در محدوده مرکزی شهر است گفته: آلودگی هوا چه ارتباطی به این مناطق شهر دارد؟ مگر ماشین‌ها در سایر محله‌ها ویتامین پخش می‌کنند؟ در جردن و قلهک و پیروزی و شهر ری هم ترافیک بیشتری وجود دارد هم تعداد خودروی بیشتردر حالیکه در محله‌های مرکزی شهر مانند ملک و ایرانشهر و عباس‌آباد طبق آمار سازمان کنترل کیفیت هوای تهران آلودگی کمتر است.
شهروند دیگری گفته مردم محدوده‌ی زوج و فرد چه گناهی دارند که تا ساعت 7 شب نمی‌توانند حتی یک روز درمیان هم از ماشین خود استفاده کنند. مخاطب دیگری گفته است من خودرویی با استاندارد یورو 4 دارم که اصلا آلوده‌کننده نیست به فرض هم که آلودگی ایجاد می‌کرد اگر هزینه خرید مجوز به شهرداری را پرداخت نمایم آیا ماشین من دیگر هوا را آلوده نمی‌کند.
مخاطب دیگری گفته آیا این انصاف است که ما چون در محدوده‌ی طرح ترافیک زندگی می‌کنیم فقط جمعه باید از ماشین خود استفاده کنیم ولی کسی که در زعفرانیه ساکن باشد می‌تواند هر روز از خودروی خود استفاده کند. شهروند دیگری گفته است که چند روز پس از اجرای طرح، آلودگی هوا با شیب بسیار کمی رو به کاهش داشت که نشان می‌دهد تاثیر این محدودیت بر آلودگی هوا بسیار ناچیز است بنابراین شاید باید بر تاثیر خودروهای حمل و نقل عمومی و موتورسیکلت‌ها در آلودگی هوا توجه کرد.
در مجموع به نظر می‌رسد راهکار اصلی مقابله با آلودگی هوا اجرای چنین طرح‌هایی نباشد هرچند که نحوه اجرا و اطلاع رسانی آن نیز مورد انتقاد شدید مردم بوده و تأثیر زیادی بر کاهش آلودگی هوا نداشته‌است.

منبع: ایسنا