راهکارهایی برای گرم کردن خودرو

برخی از توصیه‌ها و نکاتی که راجع به نحوه نگهداری از خودرو دهان به دهان منتقل می‌شوند، مفید هستند اما بسیاری از آن‌ها کاملا منسوخ بوده یا از درجه اعتبار ساقط هستند و بیشتر به درد زمانی می‌خورند که پیکان خودروی روز بوده است! یکی از سوالات اساسی هر راننده‌ای چگونگی گرم کردن خودرو پیش از حرکت است، چرا که فرضیه‌هایی در این زمینه وجود دارد که نظریه‌های پیشین را به طور کلی نقض می‌کند. اکنون نیز به دلیل آن‌که در فصل زمستان هستیم با این موضوع بیش از پیش مواجه می‌شویم. در این مقاله همراه ما باشید تا اطلاعاتی در رابطه با دوره‌ی راه‌اندازی سرد، و گرم کردن پیشرانه (Cold Start-Warm up)در اختیار شما قرار دهیم.

برای گرم شدن خودرو چقدر فرصت می‌دهید؟
مبحث گرم کردن موتور خودرو در فصل زمستان ازآنجا نشئت گرفته که یک خودروی سرد آمادگی حرکت ندارد. چگالی سیالات داخل خودرو نظیر روغن‌موتور یا گریس در فصل سرد افزایش یافته و سفت‌تر می‌شوند؛ در نتیجه هر وسیله‌ای در فصل زمستان نیاز دارد اندکی گرم شود تا فعالیت مطلوب‌تری داشته باشد. باورعمومی بر این است که باید چند دقیقه پس از استارت زدن اجازه دهید دمای این سیالات کمی افزایش یابد تا از فرسایش موتور کاسته و بر عمر آن افزوده شود. این در حالی است که متخصصین می‌گویند خودروی متوقف با موتور روشن، نه‌تنها دردی را دوا نمی‌کند، که مشکل‌سازتر هم خواهد بود.. موتور ماشین به‌وسیله‌ی مخلوطی از هوا و بنزین به گردش می‌افتد، در هوای سرد مصرف بنزین موتور افزایش می‌یابد. با ورود حجم زیاد سوخت به محفظه‌ی احتراق، خودرو به روغن‌ریزی می‌افتد. هرچقدر که روغن بیشتری از خودرو دفع شود روغن‌سوزی موتور بیشتر و کارایی آن کمتر می‌شود. از مبحث تکنیکیی که خارج شویم در یک کلام؛ روشن نگه‌داشتن موتور خودروی متوقف در هوای سرد برای مدت طولانی مضر است.
تا همین چند سال پیش و در زمان خودروهای کاربراتوری معمولا ماشین‌ها مجهز به سیستم‌های کامپیوتری نبودند تا در هوای سرد هوشمندانه تشخیص بدهند که در دمای پایین بنزین کمتر تبخیر شده و می‌بایست دراین شرایط به مخلوط سوخت وهوا، سوخت بیشتری اضافه گردد. بنابراین هوشمند سازی موتور خودرو کاملا دستی و توسط مدار ساسات انجام میشد. هنوز هم شاید به گوش متولدین دهه 50 و نهایتا اوایل دهه 60 شمسی جمله‌ی "ساسات را بگیر" یا "ساسات را بکش" آشنا باشد! در آن دوران راننده با کشیدن اهرم ساسات، مانع ورود هوای زیاد به پیشرانه می‌شد و از این طریق با تبخیر مقدار معینی از سوخت، مخلوط بیشتری از سوخت و هوا به محفظه احتراق سیلندر وارد شده و راه اندازی پیشرانه آسان‌تر صورت می‌گرفت. نکته انحرافی داستان و باور غلط امروزی درجا کار کردن خودرو برای گرم شدن موتور اینجا نمود پیدا می‌کرد که مدار ساسات با جلوگیری از ورود هوای زیاد به پیشرانه باعث افت توان خروجی آن می‌شد و راننده گرامی داستان ما مجبور بود تا دقایقی را در خودروی سرد خویش سپری کرده و دستان خود را برای گرم شدن به یکدیگر مالش دهد و نظاره‌گر نمایشگر دمای آب باشد! باید به این نکته توجه کرد که ظرفیت جذب حرارت فلزات، مایع خنک ‌کاری و روغن پیشرانه باعث معرفی یک دوره کارکرد موقتی در پیشرانه می‌‌شود. فلزات ساختمان پیشرانه نیز که تمام مدت شب را در دمای هوای زمستان قرار داشتند، شدیداً از جذب گرمای احتراق استقبال می‌‌کنند. دوره گرم شدن به معنای مدت زمان لازم برای رسیدن پیشرانه و اجزای آن از شرایط دمای محیط به دمای پایدار کاری‌شان است. این دوره از کارکرد پیشرانه به لحاظ بازده حرارتی و مکانیکی، مصرف سوخت و همچنین انتشار آلاینده‌ها، بدترین دوره کارکرد پیشرانه است.

مضرات درجا کارکردن موتور
موتورهای امروزی از نوع سوخت- تزریقی بوده و دارای یک سیستم «واحد کنترل موتور» یا «ECU» هستند و حتی در دمای زیر صفر درجه هم به سرعت موتور را آماده حرکت می‌کند. آسیبی که این موضوع به موتور وارد می‌کند در هوای سرد و زمستانی بیشتر بوده و یکی از ضررهای پنهان درجا کار کردن ماشین در زمستان رقیق شدگی روغن موتور است. مشخص شده در جا کار کردن خودرو به هیچ عنوان «گرم شدن خودرو» نیست و باعث نفوذ سوخت به روغن و کاهش خواص روانکاری روغن و افزایش سایش می‌شود. علاوه بر این سوخت بیشتری هم به دلیل در جا کار کردن موتور به هدر خواهد رفت. درجا کار کردن موتور برای خودرویی که دست کم 4 ساعت خاموش بوده فرسودگی مکانیکی را به بار می آورد. وقتی موتور خودرو، درجا کار می‌کند باعث تولید نوعی کربن می‌شود و کربن حاصله نیز قطعات موتور را به سرعت فرسوده می‌کند. همچنین به دلیل جریان نیافتن روغن، قطعات داخل موتور بر اثر تماس با هم شروع به سایش می‌کنند. موتور خودرویی که در جا کار می‌کند پنجاه درصد بیشتر وقت می‌برد تا گرم شود و چون دیرتر گرم می‌گردد بالطبع صدمه نیز می‌بیند. موتوری که به جای پنج دقیقه در مدت زمانی  ده دقیقه گرم شود، دو برابر مقدار معمول گازهای سمی تولید می‌کند و موتوری که به جای گرم شدن از طریق حرکت آرام یعنی به جای پنج دقیقه، ده دقیقه کار کند، عمرش تا 30 درصد کوتاه تر می‌شود.

عملکرد واحد کنترل الکترونیکی (ECU) برای راه‌اندازی سرد پیشرانه
واحد پردازش با اطلاعاتی که از حسگر دما دریافت می‌کند، شرایط راه‌اندازی سرد پیشرانه را تشخیص داده و 5 تا 10 برابر بیش از مقدار عادی سوخت مورد نیاز برای احتراق را در نظر می‌گیرد و این شرایط تا زمان گرم شدن کامل پیشرانه ادامه می‌یابد. البته موارد دیگری مانند ریتارد کردن جرقه به منظور افزایش دمای گازهای خروجی و تسریع فرآیند گرم شدن مبدل کاتالیزوری نیز در این موضوع راه‌گشا است.

اهمیت گرم کردن خودرو پیش از حرکت از کجا نشات گرفته است؟
در گذشته دقیقا زمانی که بردهای الکترونیکی و برنامه های کامپیوتری به عرصه خودرو راه پیدا نکرده بود، مهندسان برای طراحی سیستم سوخت‌رسانی از کاربراتور استفاده می‌کردند. کاربراتورها عموماً مجهز به امکاناتی برای تشخیص برخی شرایط خاص کاری نظیر هوای سرد محیط، و به دنبال آن اتخاذ تصمیم مناسب با این شرایط نبودند. کاربراتور شدیدا وابسته به شرایط محیط بود. وابستگی شدید کاربراتور به شرایط محیط به خصوص دما و فشار باعث می‌شود که به جرات بتوان گفت هیچ خودرو کاربراتوری در حالت تنظیم کامل کار نمی‌کند. زمانی که یک خودرو کاربراتوری را تنظیم می‌کنید نا‌خودآگاه این تنظیم را بگونه‌ای انجام خواهید داد که فقط و فقط خودرو در همان ساعت و همان مکان تنظیم باشد و به محض تغییر محل یا تغییر ساعت، خودرو از تنظیم خارج می‌شود. احتمالا همه‌ی ما بد روشن شدن خودروهای کاربراتوری در هنگام زمستان و یا صبح زود را تجربه کرده‌ایم.
در نتیجه نیاز به سوخت بیشتر برای راه‌اندازی خودرو در فصل سرد، به صورت خودکار توسط سیستم سوخت‌رسانی احساس نمی‌شد. برای غلبه بر این مشکل، خودروها مجهز به مدار ساسات شدند. راننده با کشیدن اهرم ساسات و ساسات با بستن  دریچه، جلوی ورود هوا به کاربراتور را می‌گرفت و مانع از ورود هوای زیاد به پیشرانه می‌شد در نتیجه گازی که وارد موتور می‌شد از لحاظ بنزین قوی‌تر شده و در نتیجه موتور در هوای  سرد بهتر روشن می‌‌شد. امروزه خودروها دیگر اغلب دارای دکمه ویژه‌ای برای این کار نبوده و در قسمت کنسول راننده نشانگری آبی رنگ دارند که نشان می‌دهد موتور خودرو هنوز گرم نشده و مادامی که این چراغ روشن است باید از شتاب‌گیری ناگهانی و شدید اجتناب کرد. در خودروهای امروزی ساسات به طور خودکار انجام وظیفه می‌کند.به محض اینکه موتور سرد می‌شود دریچه ساسات خودبه‌خود بسته شده و با گرم شدن موتور دریچه باز می‌شود.

در نهایت برای راه ‌اندازی صحیح خودرو در فصل سرد چه باید کرد؟
با توجه به اینکه پیشرانه در شرایط شروع به کار در هوای سرد کیفیت کاری پایینی دارد، گرمایش سریع برای دستیابی به مصرف سوخت کم و جلوگیری از سایش قطعات اصطکاکی ضروری است. همچنین بخش مهمی از آلایندگی خودروها که در فصل سرد با پدیده واژگونی هوا نیز همراه می‌شود و سلامت همه افراد جامعه را تهدید می‌‌کند، ناشی از عادت اشتباه گرم کردن خودرو است. با وجود اینکه ما فرزندان همان پدران دوستدار ساسات هستیم، باید بدانیم که سریع ‌ترین روش برای گرم کردن پیشرانه، زیر بار قرار دادن آن و نه کارکرد درجا در دور آرام است. بر همین اساس بلافاصله پس از روشن شدن خودرو حرکت کنید. البته به دلایلی نظیر احتراق و روان‌ کاری ضعیف در این شرایط، بهتر است تا قبل از گرم شدن پیشرانه خشن و اسپرت رانندگی نکنید.